In de serie Het fotoboek laat Zweefmakreel de foto’s zien die je kunt maken bij bestaande boeken. Vandaag ééntje die voor de hand ligt: Max Havelaar van Multatuli, uit 1860. Waarom het voor de hand ligt? Wel, het boek begint met deze zin: "Ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht No 37".
Dan is het simpel om even naar de Amsterdamse Lauriergracht te wandelen op een regenachtige ochtend in juli. Wat ik hoopte te laten zien was een leuk grachtenpandje, zoals die er wel staan aan de gracht, zoals je ziet.
De Lauriergracht is een rustige gracht in de Jordaan. Als je vanaf de Prinsengracht de hoek omgaat naar de Lauriergracht zie je dit pand. Als we de gracht afkijken naar nummer 37 zien we dit; de hoek van de gracht en de Komijnenstraat. De Hazenstraat zit verderop.
Vroeger zag de gracht er zo uit, dus dat is flink veranderd. Op deze plaat zie je net 37 niet. Dat is jammer, want in 1890 is er een nieuw pand gekomen zodat we niet kunnen zien waar de verteller in het boek, ene Droogstoppel, woonde.
We lopen door naar nummer 37, waar zich, volgens het boek de firma Last & Co had gevestigd. We zien het pand uit 1890, dat er niet spannend uitziet. Geen grandeur voor Last & Co.
Maar dan, daar rechts naast de bellen, achter die struik,wat staat daar op de muur gegraveerd?
Dát vind ik nou aardig!
"Ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht No 37. Het is mijn gewoonte niet, romans te schrijven, of zulke dingen, en het heeft dan ook lang geduurd, voor ik er toe overging een paar riem papier extra te bestellen, en het werk aan te vangen, dat gij, lieve lezer, zoâven in de hand hebt genomen, en dat ge lezen moet als ge makelaar in koffie zijt, of als ge wat anders zijt. Niet alleen dat ik nooit iets schreef wat naar een roman geleek, maar ik houd er zelfs niet van, iets dergelijks te lezen, omdat ik een man van zaken ben. Sedert jaren vraag ik mij af, waartoe zulke dingen dienen, en ik sta verbaasd over de onbeschaamdheid, waarmee een dichter of romanverteller u iets op de mouw durft spelden, dat nooit gebeurd is, en meestal niet gebeuren kan. Als ik in mijn vak — ik ben makelaar in koffie, en woon op de Lauriergracht No 37 — aan een principaal — een principaal is iemand die koffie verkoopt — een opgave deed, waarin maar een klein gedeelte der onwaarheden voorkwam, die in gedichten en romans de hoofdzaak uitmaken, zou hij terstond Busselinck & Waterman nemen. Dat zijn ook makelaars in koffie, doch hun adres behoeft ge niet te weten. Ik pas er dus wel op, dat ik geen romans schrijf, of andere valse opgaven doe. Ik heb dan ook altijd opgemerkt dat mensen die zich met zoiets inlaten, gewoonlijk slecht wegkomen. Ik ben drieënveertig jaar oud, bezoek sedert twintig jaren de beurs, en kan dus voor de dag treden, als men iemand roept die ondervinding heeft. Ik heb al wat huizen zien vallen! En gewoonlijk, wanneer ik de oorzaken naging, kwam het me voor, dat die moesten gezocht worden in de verkeerde richting die aan de meesten gegeven was in hun jeugd."