Vandaag stopt de rubriek Barrie & Baps Trivia. Zo maakte autobedrijf Bosbitt & Black al in 1920 van de afkorting B&B gebruik, en ook soapserie The Bold and the Beautiful staat al jarenlang als B&B bekend. Hartelijk dank voor ingezonden foto’s en tips voor deze triviarubriek.
En Barrie & Baps zelf dan? Die zaniken hier gewoon door. Ook na hun 67ste.
B&B115
Wat is een polyglot? Iemand met hele grote lippen? Of iemand met een kale kop? Nee, het is iemand die opschept dattie veel talen spreekt en dan steeds zegt dat welke taal dan ook geen probleem is. Maar knap is het wel!!!
Kitty staarde naar de op de lade balancerende mevrouw Verschoor en wist even niet wat te denken. Er gebeurden hier vreemde dingen. Dan herstelde zij zich en snelde naar de kantoorruimte. Ze moest onmiddellijk Van Dalen vertellen wat ze had gezien, misschien konden ze dan samen… Daar aangekomen stokte haar de adem in de keel.
Mevrouw Verschoor zat rustig aan haar bureau te werken…
Nee, geen makkelijke Giskwis ditmaal, maar aangezien zelfs ik het na enig denkwerk wist op te lossen, moest het te doen zijn. Maar Marijke kwam als eerste met de juiste oplossing, en die luidt schematisch weergegeven:
1. Baby in mand 1 naar beneden + lege mand 2 naar boven.
2. Hond in mand 2 naar beneden + baby in mand 1 naar boven.
3. Baby uit mand 1, man erin naar beneden, eruit + hond in mand 2 naar boven.
4. Hond uit mand 2, baby erin naar beneden + lege mand 1 naar boven.
5. Hond in lege mand 1 naar beneden, eruit + baby in mand 2 naar boven.
6. Baby in mand 2 naar beneden + lege mand 1 naar boven.
7. Beneden man, baby en hond in mand 2 + vrouw boven in mand 1.
8. Vrouw in mand 1 naar beneden, eruit + man, baby en hond in mand 2 naar boven.
9. Baby in mand 2 naar beneden + lege mand 1 naar boven.
10. Hond in mand 1 naar beneden + baby in mand 2 naar boven.
11. Baby in mand 2 naar beneden + lege mand 1 naar boven.
12. Beneden baby uit mand 2, hond erin + man in mand 1 naar boven.
13. Man in mand 1 naar beneden, eruit + hond in mand 2 naar boven.
14. Baby in mand 1 naar boven + hond in mand 2 naar beneden, eruit.
15. Lege mand 2 naar boven + baby in mand 1 naar beneden, eruit.
En dan nu die weergaloze Zweefprijs! Wat is dat dan wel, wat kan nog nét binnen ons budget, wat kan de winnaar bij Zweefmakreel op komen halen? Welnu, Marijke kan een dagdeel naar eigen keuze kostbare herinneringen ophalen in het Zweefarchief van juli 2009! Dat vind je toch maar mooi nergens anders.
‘Hij wil de kool en de geit sparen’ hoor je tegenwoordig steeds vaker in de zin van ‘wat ’n aansteller’, of sterker nog: ‘wat ’n sukkel’. Dit in tegenstelling tot de oorspronkelijke betekenis, waarbij iemand met enig puzzelwerk in staat blijkt twee tegenstrijdige partijen op een lijn te krijgen. Wie het raadsel* kent waarop deze uitdrukking gebaseerd is, zal na enig nadenken ook dit ruim honderd jaar oude raadsel van Sam Loyd** kunnen oplossen.
Aangezien zijn houten hotel brandgevaarlijker is dan een stenen gebouw, besluit een hoteleigenaar een reddingslift te laten installeren: twee ruime manden aan de uiteinden van een touw, gespannen over een katrol bovenaan de gevel. Als er op een dag daadwerkelijk brand uitbreekt, weet iedereen het hotel gelukkig bijtijds te verlaten. Iedereen, behalve één familie op de bovenste verdieping: nota bene de nachtwaker en zijn gezin. Gelukkig kent hij uit hoofde van zijn functie ook de beperkingen van de nieuwe ontsnappingsmethode goed:
– Als de ene mand leeg is kan de andere maximaal 15 kilo veilig naar beneden brengen. Ook als beide manden bezet zijn, mag het onderlinge verschil aan gewicht niet groter zijn.
– De manden zijn elk ruim genoeg voor het viertal, maar er mogen geen andere tegenwichten worden gebruikt dan de gezinsleden en de hond. Zo zijn de regels nu eenmaal, en daar houdt een nachtwaker zich aan.
– Daarbij komt dat zowel de baby als de hond afhankelijk zijn van het echtpaar; ze kunnen niet zelfstandig in en uit de mand klimmen.
– De nachtwaker weegt 45 kilo, zijn echtgenote 105, zijn hond 30, en de baby 15 kilo.
– Wat is nu de snelste manier om de vier veilig beneden te krijgen?
Binnenkort de oplossing!
* – Een boer belandt met een wolf, een geit en een grote kool bij een brede rivier. Hij heeft een kleine roeiboot met plaats voor twee, dus hij kan maar één van de drie overzetten. Brengt hij eerst die grote kool over, dan verslindt de wolf de geit, roeit hij eerst de wolf over, dan vreet de geit de kool op. Hoe lost de boer dat op?
– Na enig prakkiseren besluit de boer om de wolf en de kool achter te laten, en de geit over te zetten. Dan roeit hij alleen terug en brengt de kool naar de overkant. Die laadt hij uit, tilt de geit aan boord en vaart terug naar de wolf. Daar zet hij de geit aan wal, en roeit met de wolf vervolgens naar de overkant. Tot slot keert hij alleen terug om de geit op te halen, en zo spaart hij de kool en de geit.
Overigens, welke boer gaat er nou aan de wandel met een wolf? Natuurlijk, vanwege de pels brengt het roofdier het nodige op, maar tegelijkertijd vormt het ook een gevaar. En hoe houdt de boer tijdens zijn tocht die beesten van elkaar gescheiden? Mogelijk door de geit aan een langer touw te laten lopen dan de wolf? Maar als ze aan een touw lopen, dan kun je ze bij de oever toch buiten elkaars bereik vastbinden? Dan hoef je toch niet te bedenken wat de wolf met de geit met de kool zou kunnen uithalen? En waarom zet de boer zijn geit niet gewoon aan boord, bindt de wolf en de kool aan een touw achter de boot, om al roeiend, zwemmend en drijvend in één keer de overkant te bereiken?
** Vijftig jaar lang publiceerde Sam Loyd (1841-1911) zijn populaire puzzels in kranten en tijdschriften. In 1914 bracht Loyd jr. het verzamelde werk van zijn vader uit, getiteld ‘Cyclopedia of puzzels’. Dankzij deze bundel kunnen we nog altijd onze hersens breken op de rekenkundige maar ook fantasierijke puzzels van Sam Loyd.
Rond 1230 werd in een Boheems klooster een monnik vanwege het overtreden van de strenge kloosterregels veroordeeld tot een gruwelijke dood: hij zou levend worden ingemetseld.
De monnik trachtte uit alle macht onder deze straf uit te komen en bood in zijn overmoed aan om in de komende nacht een boek te schrijven waarin alle kennis van de wereld zou worden opgenomen. Natuurlijk was dit niet haalbaar en daarom sloot de monnik die nacht een pact met de duivel die hem bij zijn onmogelijke taak hielp. Als tegenprestatie eiste de duivel dat in het boek een bijbel zou worden opgenomen waarin zijn portret een prominente plaats zou krijgen. Het resultaat was een in het Latijn geschreven boek dat naast de volledig Bijbeltekst o.a. de geschiedenis van Bohemen (Chronica Bohemorum) bevat. Het gigantisch boek van 90 bij 50 cm, met een gewicht van ruim 75kg, staat bekend als de Devil’s Bible, Codex Gigas, Liber Pergrandis of Gigas Librorum.
Na diverse branden en oorlogen te hebben overleefd, kwam het boek in 1594 in het bezit van Rudolf II, keizer van het Heilige Roomse Rijk, die het opnam in zijn enorme kunstcollectie in de Praagse burcht. Nadat Praag in 1648 door het Zweedse leger werd veroverd verhuisde het als oorlogsbuit naar Zweden, waar het nu onderdeel is van de collectie van de Koninklijke Bibliotheek in Stockholm.
Een mooi verhaal, maar onzin natuurlijk, hoewel…
Verschillende onderdelen van het boek vertonen qua stijl en uitvoering grote overeenkomsten, waardoor onderzoekers veronderstellen dat het geheel in korte tijd moet zijn geschreven. Ook is de samenstelling van de inkt over het gehele boek vrijwel constant. Verder is de schrijfstijl steeds hetzelfde en lijkt de Codex in zijn geheel door één schrijfhand geschreven. En middenin het boek prijkt onderstaande prent:
Tijdens het onlangs gehouden Open monumenten-weekend greep ik de gelegenheid aan om het pand van de Amsterdamse Vrijmetselarij te bezoeken op de hoek van de Vondelstraat en de Eerste Constantijn Huygensstraat. Op het bord naast de ingang noemde men zich de "Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden". Dat beloofde wat.
Binnen was het erg druk; de organisatie had zich duidelijk verkeken op de toeloop. Ik denk dat de brandweer zou hebben ingegrepen als ze de drukte hadden gezien. Tijdens een boeiende rondleiding toonde de gids zijn publiek de beide tempels of "werkplaatsen" in het gebouw. Omstandig vertelde de man dat de Orde vroeger achtervolgd werd door kerk en staat en daarom gedwongen was in een geheimzinnige sfeer te opereren, maar dat er tegenwoordig gelukkig sprake was van openheid. Het gebouw was dus letterlijk een open monument. De Orde leek mysterieus door het veelvuldig gebruik van symboliek, maar dat was slechts om "de onderlinge band tussen de broeders te bevestigen en te verstevigen".
Tijdens het bezoek aan de blauwe tempel benadrukte de man dat we alles mochten vragen wat we wilden. Toen een dame vroeg wat de letters "B" en "J" op de zuilen naast de ingang betekenden, viel de man stil. Hij zocht naar zijn woorden en verklaarde opgelaten dat hij dat niet mocht zeggen. Nou ja, niet dat het geheim was hoor, maar een vrijmetselaar mocht het niet uitspreken… En nee, het was niet verboden, want tijdens de "ritualen" spelden twee broeders beurtelings de letters van deze woorden zodat er toch echt wel over gesproken werd.
Daar zat ik dan: in een tempel, met een alziend oog, een sterrenplafond en twee zuilen met namen die “niet genoemd mogen worden”. Het moest toch niet gekker worden? Ik leek verdorie Harry Potter wel tijdens de sorteerhoedceremonie op Zweinstein.
Maar Zweefmakreel is niet voor één gat gevangen en ging op onderzoek. Want als het niet mag, is het extra lekker:
De twee zuilen verwijzen naar de beide koperen zuilen bij de ingang van de tempel van Salomo. Die tempel staat symbool voor de volmaakte wereld, welke volgens de vrijmetselaars slechts gerealiseerd kan worden als de bouwstenen, de broeders zelf, ook volmaakt zijn. De zuilen dragen de letters B en J, wat staat voor Boaz en Jachin, de namen van de kolommen die voor de ingang van Salomo’s tempel stonden. Jachin met de betekenis: Hij zal oprichten en Boaz met de betekenis: In hem is kracht. Beide kolommen hebben een plaats gekregen in de huidige werkplaats om de broeders te herinneren aan de gewezen tempel van Salomo.
Hè, was dat nou alles?
Als eeuwig student eet ik regelmatig in de mensa, en bij het afrekenen overhandigde de cassière mij een waardebonnetje van 7 bij 5 cm, zoals rechtsboven in de afbeelding is te zien. Hoewel nog wat vroeg, kon ik als rechtgeaarde Hollander zo’n gratis drankje niet negeren. Ik het studentencafé in en geef mijn bonnetje aan de barkeeper voor een bier. Als ik het glas aan de mond zet, zegt de grapjas: ‘Dat is dan 1 euro.’
– ‘Hoezo, ik geef je net toch die waardebon?’
– ‘Welnee joh, dat is geen waardebon.’
– ‘Geen waardebon? Wat is het dan wel?’
– ‘Een flyer.’
– ‘Een flyer?! Dat bonnetje? Maar hier staat… even de leesbril pakken.’
– ‘Hier staat alleen dat je ‘s avonds tussen 7 en 9 een pils kan bestellen voor 1 euro.’
– ‘Maar het ziet er toch niet uit als een flyer.’
– ‘Precies, en het loopt als een tierelier!’
Na afloop voel ik me voor die ene euro niet echt bekocht, maar toch. Hoe had ik die rekel terug kunnen pakken? Met de leesbril op kijk ik wat er precies op die mini-flyer staat: ‘Bier € 1.00’. En kijk, ze vermelden nergens de hoeveelheid, noch wordt verwezen naar voorwaarden, huisregels of anderszins. Wat ik natuurlijk had moeten doen, was een enorme pul bier bestellen, die wijsneus dat bonnetje overhandigen plus 1 euro. Maar ja, dat bedenk je pas achteraf.
In het Engels bestaat de intrusive ‘r’; op bepaalde plaatsen in een zin komt er ineens een ‘r’ tevoorschijn die je nooit schrijft maar die Engelsen wel zo uitspreken. Zo zingt John Lennon, geremastered en wel in Day in the Life: I saw/r/ a film today, oh boy. De intrusive ‘r’, google maar eens, ‘binnendringend’ in het Nederlands.
In het Nederlands kennen we ineens de intrusieve hè?
Het grijpt, hè, om zich heen, de midden-in-de-zin-hè. Hè?
Het komt steeds voor bij mensen die weten waar ze het over hebben en niet bang zijn te spreken. En die mensen, hè? bezigen steeds vaker de intrusieve hè?, midden in de zin.
Het lijkt een verschvuiving te zijn. Want nog niet lang geleden stond die hè? altijd aan het einde van de zin.
Vergelijk:
met
en
met
Als je op die zinnen kauwt, is de eerste spreker dan meer van zijn gelijk overtuigd dan de tweede?
Nu misschien wel, een paar jaar geleden zou je alleen zijn afgeleid door het vreemde hè-gebruik, maar toen wist je misschien ook nog niet wat intrusief is!
Toen C. vertelde dat op haar werk nog een oude platenspeler stond die verder niet gebruikt werd, vond ik dat wel interessant, maar echt actie ondernam ik niet. Tot vorige week.
We hebben "de oude grammofoon" opgehaald, en we waren nog geen vijf minuten thuis toen het eerste geluid er al uit kwam; even met de vinger langs de naald om te controleren of-ie het doet. Ik weet wel dat het niet mag, maar ja… "Boven" had ik nog een koffertje met singletjes en al snel galmden de klanken van Neil Sedaka door de kamer en de singletjes wisselden elkaar af.
Zoon B. kwam thuis: "Wat hebben jullie nou?" Na een korte toelichting ("dit is een ouderwetse iPod") herinnerde B. zich dat we "boven" ook nog ruim 200 elpees hadden staan en trots kwam hij terug met het debuutalbum van Boston uit 1976. Dat kende hij van Guitar Hero. Die plaat was zo’n twintig jaar niet uit zijn hoesje geweest. Er ging een zucht van verlichting door de kamer, de kast trilde ervan.
De platenspeler staat nu op de kamer van B te pronken naast zijn laptop. Met het koffertje op de grond en een paar elpees eromheen.
ZWEEFMAKREEL 
