Als professioneel grumpy old man heb ik het niet zo op hebben met. Of hoe het ook heet, als je verkering met iemand hebt. Dan heb je met iemand. Of als Joran voor de verborgen camera telkens: "Vies Patrick!" zegt. Of dat dingen gewoon onwijs vet zijn. Smoko biggie jonko, mattie.
Tot ik las:
"De taalzuiveraar, die zich verzet tegen "ongewenste" taalontwikkeling is te vergelijken met de bioloog die het niet eens is met bepaalde ontwikkelingen in de evolutie."
Amai; ik rust mijn kaas.
Wat is een polyglot? Iemand met hele grote lippen? Of iemand met een kale kop? Nee, het is iemand die opschept dattie veel talen spreekt en dan steeds zegt dat welke taal dan ook geen probleem is. Maar knap is het wel!!!
In het Engels bestaat de intrusive ‘r’; op bepaalde plaatsen in een zin komt er ineens een ‘r’ tevoorschijn die je nooit schrijft maar die Engelsen wel zo uitspreken. Zo zingt John Lennon, geremastered en wel in Day in the Life: I saw/r/ a film today, oh boy. De intrusive ‘r’, google maar eens, ‘binnendringend’ in het Nederlands.
In het Nederlands kennen we ineens de intrusieve hè?
Het grijpt, hè, om zich heen, de midden-in-de-zin-hè. Hè?
Het komt steeds voor bij mensen die weten waar ze het over hebben en niet bang zijn te spreken. En die mensen, hè? bezigen steeds vaker de intrusieve hè?, midden in de zin.
Het lijkt een verschvuiving te zijn. Want nog niet lang geleden stond die hè? altijd aan het einde van de zin.
Vergelijk:
met
en
met
Als je op die zinnen kauwt, is de eerste spreker dan meer van zijn gelijk overtuigd dan de tweede?
Nu misschien wel, een paar jaar geleden zou je alleen zijn afgeleid door het vreemde hè-gebruik, maar toen wist je misschien ook nog niet wat intrusief is!
Na meer dan een jaar te hebben uitgekeken op de slordige interpuntie op een naambordje bij zijn huis hield Stefan Gatward het niet meer uit.
De 62-jarige oud-militair besloot een eenmans kruistocht tegen de slordigheid te houden en nam de kwast op om de ontbrekende apostrof in te voegen
Hij veranderde het incorrecte St Johns Close in het correcte St John’s Close.
Maar zijn buurman noemde hem direct een vandaal en een graffiti-artiest. De verandering is intussen ongedaan gemaakt door anderen die kennelijk de verkeerde versie prefereren.
We hadden Rie al bijna een jaar niet gezien, en daardoor was het extra leuk om elkaar weer te ontmoeten. Ze woont in Zuid-Frankrijk, dus een flink stuk uit de buurt.
Al tientallen jaren gebruik ik het woord ‘singel’ als ik kleine 45-toerenplaatjes bedoel. Het is natuurlijk de vernederlandsing van het Engelse ‘single’, een benaming die in de jaren vijftig werd ingevoerd bij de lancering van de langspeelplaat, om onderscheid te maken tussen het 30-cm-album met meerdere nummers, en het plaatje van 17,5 cm met één (= single) nummer per kant. In de tien jaar dat ik als programmamaker bij een Amsterdamse ziekenomroep werkte en ook daarna wist ik niet beter of je spelde ‘singel’, en daar werd ik door collega’s ook nooit voor op de vingers getikt.
Hoe vreemd ook, bij het schrijven over het singeltje ‘Katootje’, begon ik ernstig te twijfelen. Want je ziet overal ‘single’ in de media, en al betreft het vooral alleenstaanden, het gaat toch knagen. Dat zoeken we op. Ik tik op Google ‘singel’ in, en inderdaad, pas op de negende pagina tref ik een cd-singeltje aan. Op de eerste pagina’s vooral de betekenis van ‘gracht’ en ‘alleenstaande’, en laat ik in dat laatste geval nou altijd hebben gedacht dat deze bevolkingsgroep nog in de Engelse spelling door het leven ging. Zeg, hoe betrouwbaar is die Google eigenlijk?
Vooruit, dan maar de woorden ‘vinyl singel’ op de zoekmachine ingetikt. De helft van de resultaten voor het 45-toerenplaatje levert ‘singel’ op en de andere helft ‘single’, maar boven deze opsomming merkt Google nietsontziend op: ‘bedoelde u: vinyl single’. Tja, en als Wikipedia vervolgens tientallen betekenissen voor singel geeft, behálve die van vinylplaatje, dan weet ik het ook niet meer. Goed, laten we Van Dale-online eens raadplegen. Nee, ook hier uiteenlopende verklaringen voor ‘singel’ behalve die van geluidsdrager. Nu is het gratis gedeelte van Van Dale’s woordenlijst wel beperkt, dus in theorie zou het betaalde deel wel eens de verlangde spelling kunnen verbergen. Wat nu?
Weet je wat, het Groene Boekje staat ook op internet. Als die het niet weet! Er staat in deze lijst weliswaar geen uitleg bij de woorden, maar op enkele twistpunten met het Witte Boekje na is dit toch een officiële bron. Kijk, en nu keert het tij, want over ‘singel’ zonder uitleg erbij kun je nog twisten dat dit niet per se om een vinylplaatje gaat, maar uit het woord ‘singeltjes’ in het Groene Boekje blijkt toch klip en klaar dat het hier geluidsdragers betreft. Het is toch niet aannemelijk dat hier minigrachtjes of alleenstaande kabouters worden bedoeld. Ha, dus eindelijk één officiële instantie die ‘singel’ goedkeurt.
Trouwens, de vorige eeuw had ik nog geen internet, en raadpleegde ik een gedrukt woordenboek Nederlands, ‘de Dikke Koenen’ in de volksmond. Wat lezen we op bladzijde 1113? Naast de betekenis van paardenbuikriem, matrasonderdeel, en gracht om een stad, verklaart Koenen in tweede instantie:
“2 singel m –s grammofoonplaat met één nummer op elke zijde: singeltjes en elpees’ ook single, singletjes.” Met even daaronder:
“single m -s […] z singel, bet 2”. Door de verwijzing ‘z’ (= zie) naar de eerste schrijfwijze mogen we concluderen dat ‘singel’ volgens Koenen de voorkeur geniet boven ‘single’. En dat is nu net het naslagwerk dat ik al jaren raadpleeg.
Kortom, volgens het Groene Boekje is ‘singel’ goed en volgens de Dikke Koenen geniet deze spelling zelfs de voorkeur. Weer wat geleerd.
Ken je de uitdrukking: "Wat nu, zei Pietje Cru?" Of eigenlijk: "Wat nu, zei Pichegru?"
Dan ben je hoogstwaarschijnlijk van protestantse huize. Hoewel we die strenge scheiding in religies nu wel achter ons gelaten hebben, hoop ik. Jean-Charles Pichegru was een generaal die eind achtiende eeuw aan het hoofd stond van het Franse leger dat in december 1794 de Verenigde Nederlanden binnenviel. De oversteek van het rivierengebied leek een onoverkomelijk probleem. Toen Pichegru dat besefte heeft hij zich ongetwijfeld afgevraagd hoe te handelen.
Door strenge vorst vroren de grote rivieren dicht waardoor hij die met zijn leger kon oversteken en in korte tijd de rest van ons land kon veroveren. De protestante stadhouder Willem V vluchte naar Engeland en de katholieke Fransen namen het bewind in ons land voor bijna twintig jaar over.
In 1813 keerde Willem’s zoon terug als soeverijn vorst en werd twee jaar later beëdigd als Koning der Nederlanden. De protestanten keken opgelucht terug en spraken spottend over de Franse generaal waarmee ze en passant hun katholieke medeburgers belachelijk maakten.
Wat nu? zei Pichegru, en hij hing met zijn beentjes in de kippenjus
Ik heb mij wel eens afgevraagd waar de uitdrukking ‘Als het kwartje gevallen is…’ vandaan komt in de betekenis van ‘Als je het begrepen hebt kunnen we verder’. Het heeft waarschijnlijk met een automaat van doen, maar welke?
Tot ik deze PTT-handleiding uit 1953 in handen kreeg. Er staat te lezen: ‘Als dubbeltje gevallen is…’, en dan valt bij mij onwillekeurig het kwartje.
Of zit ik er helemaal naast? Vertel…
Zeg eens eerlijk, weet je wat juist is: schapenwolk of schapewolk? Vliegezwam of vliegenzwam? Da’s lastig hè? Toch is de "nieuwe spelling" alweer 10 jaar oud, in 1995 verscheen het laatste Groene Boekje waarin de officiële spelling wordt weergegeven. 
En er komt weer een nieuwe, deze maand! Dan zullen de paardebloemen paardenbloemen worden en zien we geen dronkemannen meer op straat – wel dronkenmannen natuurlijk, en dronkenlappen! Ik denk dat we dan ook weer allerlei nieuwe woordenboeken in de handel zullen zien. Ik zag dat Prisma ook bezig is daar iets extra’s aan toe te voegen. Ze hebben een site gemaakt waarop de jeugd zelf nieuwe woorden kwijt kan. Als je er gaat kijken sta je inderdaad verbaasd! Drop je Lyric, heet het initiatief, en zie, er staat één Nederlands woord tussen! Een Lyric is een woord. De jeugd wordt uitgenodigd hier vette(!) en lauwe (?) woorden te "droppen". Zo vinden we daar "balizie", wat de politie zou moeten zijn, "Bangelijk" is super, geweldig! Een bijzondere is "Barend": Iemand die het niet allemaal snapt, maar wel degelijk onderdeel van de groep is. Nou ja, daar hadden we eigenlijk ook nog geen woord voor, dus dat komt mooi uit! Uitsmijter: ene Nijn Spacekonijn heeft wel eens last van klapkaken: als je strak bent door bepaalde aangename middelen gaan je kaakspieren abnormaal aanspannen en dan gaan sommige mensen met hun kaken zitten te bewegen, klapperen. Eerlijk, ik wist het niet!
ZWEEFMAKREEL 
