Ridders van Sidonia

Het is half acht. Amsterdam ontwaakt langzaam. Ikzelf ontwaak wat abrupter, want terwijl ik langs de Muiderpoort fiets, verrast mijn iPod me met "Knights of Cydonia" van Muse. Overigens móet de melodielijn van dat nummer wel gejat zijn, want vanaf de eerste keer dat ik het ooit hoorde klonk het bekend.

Het hysterische gezang van Matthew Bellamy neemt mij in gedachten mee, en voor ik het weet figureer ik in een videoclip:

Verkleed als westernheld poets ik mijn lasergun op. De Muiderpoort verandert in het Muiderslot en ik sluit me aan bij ridders Lambik en Jerom die de op een eenhoorn rijdende jonkvrouw Sidonia vereren. Met z’n drieën kapen we professor Barabas’ Gyronef en gaan op weg naar de onherbergzame berg Cydonia op Mars. Daar aangekomen bevrijden we Sidonia uit de klauwen van Krimson en zijn voor het avondeten weer thuis.

Bekaf kom ik op m’n werk…

Hersengymnastiek XVIII

1. Een serenade is een muziekuitvoering om iemand in den avond te huldigen, hoe noemt men zoo iets overdag?

2. Hoe lang duurde de 80-jarige oorlog?

3. Wat is het tegenovergestelde van Zenith?

4. Wat is biest?

5. Een ouder echtpaar heeft 2 kinderen die precies even oud zijn. Het zijn volle zusters en toch zijn het geen tweelingen. Hoe kan dat?

6. Hoe heette de tegenstander van Graaf Floris de Vijfde, die aanvoerder van de Edelen van Utrecht en Holland was, en wiens naam is vereeuwigd in een treurspel?

7. Hoe heet de toren van een moskee?

8. Geef een andere naam voor het eiland Kreta in de Middellandsche Zee?

9. Wat is bij dreigend levensgevaar beter nog dan tegenwoordigheid van geest?

10. Welk Indisch volk levert zeer goede schakers?

Sinds 1938 was de radioquiz Hersengymnastiek uitermate gevierd bij de luisteraars. In de studio trachtten twee ploegen elkaar met scherpzinnige antwoorden de loef af te steken. Naar aanleiding van dit Avro-programma verscheen in 1947 het quizboek "Hoe is de stand, Mieke?", waaruit Zweefmakreel wederom de fijnste vragen kiest voor U, in de oorspronkelijke spelling.

Botermarkt

Nadat aan het eind van de 17e eeuw het nieuwe Amsterdamse stadhuis (het huidige Paleis) in gebruik was genomen, werd de zuivelmarkt van de Dam verplaatst naar het Reguliersplein. Dit plein, net buiten de vroegere stadsmuren, was ontstaan doordat wagens van buiten de stad zich daar verzamelden omdat zij de Regulierspoort (de huidige Munt) niet mochten passeren. Rond het plein kon men wagenmakers, hoefsmeden en zadelmakers vinden en natuurlijk de nodige uitspanningen. De naam van het plein veranderde, geïnspireerd door de zuivelhandel, in Botermarkt.

De Botermarkt (ca. 1850), met zicht op de Zuiderkerk Munttoren

In de 19e eeuw verhuisde de markt naar het Amstelveld en kwam er meer ruimte voor vertier en een bloeiend uitgaansleven. Middenop het plein verrees in 1874 een beeld van Rembrandt en twee jaar later veranderde de naam in Rembrandtplein. Het ernaast gelegen Kaasplein werd op hetzelfde moment omgedoopt in Thorbeckeplein.

De Botermarkt dus…
Zou het dezelfde geweest zijn als in het liedje hieronder?

Columbus' maansverduistering

Tijdens een ontdekkingstocht belandde Columbus voor de kust van Jamaica. Zijn schepen waren zwaar gehavend en de bemanning was ziek en ondervoed. Aan wal bleek de lokale bevolking bereid proviand te leveren, maar al snel weigerden ze nog om voedsel te leveren. Columbus overwoog bewapende mannen aan wal te sturen, maar dan zouden zijn schepen en zieke bemanning onbeschermd achterblijven.

Al peinsend sloeg de ontdekkingsreiziger zijn Zalduco Almanach open, en tot zijn verrassing zag hij dat er een maansverduistering zou plaatsvinden. Hij riep de stamhoofden bijeen en waarschuwde dat hij de maan zou laten verdwijnen als ze niet als de gesmeerde bliksem voedsel zouden brengen. De inlanders waren niet echt onder de indruk, tot de maan uit het zicht verdween en hun hoon omsloeg in paniek. Toen beloofde Columbus de angstige stamhoofden de maan weer te laten verschijnen mits ze weer voor voedsel zouden zorgen. Zo snel als ze konden zorgden de inboorlingen voor proviand, en werd Columbus en zijn bemanning een hongersnood bespaard.

Striptekenaar Hergé kende dit verhaal waarschijnlijk ook, want in De Zonnetempel dreigt Kuifje inboorlingen met een zonsverduistering tenzij ze het leven van hem en zijn vrienden sparen.

Bron: Almanax

Enquête

C. heeft een internet-enquête ingevuld.

Het leek haar niet verstandig om ons privételefoonnummer op te geven, dus koos ze voor mijn mobiel, want die is toch van mijn werk. Wat ze vergat is dat ik degene ben die hem opneemt en dat zowel bij ons privénummer als bij dat van mijn werk de nummerherkenning staat uitgeschakeld. Aangezien die telefoonterroristen ook geen prijsstellen op herkenning kan ik dus niet vaststellen of een oproep vertrouwd is of niet. De laatste week ben ik een keer of 15 gebeld met de prachtigste aanbiedingen…

Ik overwoog mezelf te verhangen aan het telefoonsnoer, maar die optie hebben ze er in de fabriek afgesloopt.

Tegen de vijftiende aanbieder was ik een stuk onvriendelijker dan tegen de eerste. De teleurgestelde enquêteur gaf mij de tip mezelf af te melden bij www.infofilter.nl en dat ga ik NU doen.

140-jarig stakingsjubileum

Anne Frank zou 80 jaar zijn geweest, Max Tailleur 100, maar we gedenken deze dagen ook… de 140ste verjaardag van de Nederlandse staking! De allereerste werkstaking ter wereld vond ruim 3100 jaar geleden plaats in Egypte, waarbij farao Ramses III de eisen der piramidebouwvakkers onmiddellijk inwilligde. Maar het was Amsterdam die de Nederlandse stakingprimeur had, zoals het Haarlems Dagblad 29 april 1969 in herinnering bracht. En Zweefmakreel in 2009, want uit dit 40 jaar oude krantenbericht paraciteren wij:

AMSTERDAM KREEG – 100 JAAR GELEDEN – PRIMEUR DER WERKSTAKING
Scheepstimmerlieden vroegen nederig ƒ 2,- loon per dag…
(Van een onzer redacteuren)

Amsterdam is van oudsher een centrum van scheepsbouw geweest. Midden negentiende eeuw telde de stad enkele tientallen scheepswerven, verspreid langs de oevers van het IJ. Zodra het ‘s morgens licht werd, begon daar de arbeid. En wie in de omgeving van zo’n werf woonde die werd al bij het ochtenkrieken gewekt door het driftig gehamer van de scheepstimmerlieden, die ‘s zomers al om 5 uur hun 14-urige werkdag begonnen. Maar op 29 april 1869 – dus nu honderd jaar geleden – bleef het stil op en om de werven. De bijna 800 timmerlieden en sjouwermannen van 28 werven hadden het werk neergelegd. Het was de eerste georganiseerde werkstaking in de geschiedenis van ons land.

Door de crisis in de (houten) scheepsbouw bleven de lonen laag, terwijl de prijzen van levensmiddelen en de huren sterk stegen. Hoe moeilijk de arbeiders het hadden blijkt uit een geschriftje van precies honderd jaar geleden: "het is of bijna allen huisheers gewetenloos zijn… Want daar men vroeger woonde voor 16 of 18 of 20 stuivers is ‘t nu ƒ 1,50 of noch meer en dan noch moet men niet om het hoogst noodzakelijkste verzoeken of het heet: gaa er maar af, want voor u een ander; wij zijn hiertoe genoodzaakt door de verhoogde belasting…"

De ontevredenheid onder de werfarbeiders resulteerde in de stichting van een vereniging. Geen vakbond, daar was men nog niet aan toe, maar een organisatie voor onderlinge bijstand bij ziekte of invaliditeit. Op de vergaderingen waar over deze bijstand gesproken zou worden, werd het grootste gedeelte van de tijd besteed aan klachten over te lage lonen en te lange werktijden en niet het minst "dat de scheepstimmermannen het mindere sjouwerwerk moesten doen"; men had zijn beroepstrots. Op zo’n bijeenkomst werd het "eerbiediglijk verzoek" aan de bazen opgesteld. Men wachtte vol spanning op het antwoord, maar dit kwam niet. Na veel gepraat werd er op 28 april in de tuin van "Vliedzorg" in de Plantage, door 500 werfarbeiders tot algemene staking besloten. Hoe nieuw dit begrip was, blijkt uit het feit dat het woord staking niet gebruikt werd. Men gebruikte het Engelse woord "strike".

Er verscheen een anoniem geschrift, waarin de arbeiders op godsdienstige gronden gevraagd werd, weer aan het werk te gaan. Een enkeling deed dit. Hierdoor ontstonden opstootjes op de eilanden, waar de meeste arbeiders woonden en de bevolking hun kant had gekozen. Er werd zelfs cavallerie ingezet, omdat de politieagenten, die werkwilligen van en naar hun werk begeleidden, door een woedende menigte onder de voet dreigden gelopen te worden. Op 18 mei besloot men door te staken. Drie dagen later kwam onverwacht ‘t einde. Verschillende werfbazen hadden hun arbeiders toezeggingen gedaan en hierdoor gingen honderden weer aan het werk. De "klassenstrijd" was begonnen en de eerste krachtmeting werd door de arbeiders gewonnen. Toen op 21 mei het werk hervat werd, was aan bijna al hun eisen voldaan. Het loon werd twintig cent per dag hoger. De arbeidsdag werd vastgesteld van zes tot zes uur, onderbroken door twee uur schafttijd. Eind juni 1869 was de 10-urige werkdag op alle hoofdstedelijke werven een feit.

De werkgevers droegen hun nederlaag waardig. De verhouding tot de arbeiders was niet verslechterd. Iedereen werd "in genade" teruggenomen, behalve dan de stakingsleiders, voor wie alle werfpoorten gesloten bleven. Hun namen – ondank is ‘s werelds loon – verdwenen in de vergetelheid. Maar hun actie had grote gevolgen. Tot april 1869 waren arbeidsconflicten voor de werknemers uitzichtloos geweest; nu had men ervaren wat samenwerking en organisatie vermogen. Dit bleek nog hetzelfde jaar, toen de (hoofdzakelijk) Amsterdamse typografen het werk "plat" legden en positieverbetering bereikten. Tientallen andere stakingen volgden; zij doorbraken de onverschilligheid, de onkunde en de onmacht der "loonslaven" en legden de basis voor de georganiseerde arbeidersbeweging die later zou uitgroeien tot een der invloedrijkste maatschappelijke krachten.

Avonddienst

Ze zag er uit om door een ringetje te halen: Een knap koppie boven een vlekkeloos witte blouse en een strakke zwarte rok.

Het chique restaurant zat redelijk vol, maar het was niet té druk. De zojuist gearriveerde heren hadden plaatsgenomen en waren nu over het menu gebogen; ze kon dus nog wel even naar de keuken. Martin stond achter zijn werktafel iets te kneden. Ze sloop naar hem toe en sloeg haar handen voor zijn ogen. Hij reageerde verrast en terwijl hij zich omdraaide trok hij haar naar zich toe. Ze beantwoordde zijn kus en droomde even weg. Maar niet te lang, de gasten wachtten. Met wat moeite bevrijdde ze zich uit Martin’s omhelzing, fatsoeneerde haar kleding en kapsel en liep het restaurant weer in.

De drie heren hadden hun menu dichtgeklapt, dus ze kon de bestelling gaan opnemen. Terwijl zijn keuze werd genoteerd keek een van de heren naar haar zwarte rok. Ter hoogte van haar billen zag hij twee grote witte handcontouren.

Verkapte reclame op weblog oké?

Januari ontving ik een mailtje, dat ik tot op heden vreemd genoeg niet geopend had. Blijkt het een verzoek te zijn om een gesponsord bericht op Zweefmakreel te mogen plaatsen. Op het dieptepunt van de kredietcrisis lagen de bakken geld voor het opscheppen, en ik heb niet eens gereageerd!

Hoe zou dat eigenlijk zijn, zo’n gesponsord bericht? Krijg je een verhaal waarin je je naam moet invullen alsof je het zelf allemaal hebt meegemaakt? Of misschien wel zoiets als zoiets:

Dit is overduidelijk reclame – zestig jaar oud, wat wil je – maar als wij zijn benaderd om sluikreclame als een persoonlijke ervaring te brengen, dan komt het vast vaker voor.

Wat vind jij? Is ‘t in orde om sluikreclame op je weblog als eigen belevenis te plaatsen?

Giskwis XIV – Oplossing

Oplossing van de gecombineerde psycho/historie/oogtest-Giskwis:
Wat was er in grootmoeders tijd fout aan onderstaande 12 plaatjes?

De oorspronkelijke oplossing ontbreekt, maar volgens mij klopt het volgende niet.

Oplossing
1.   Tijdens storm stijgt schoorsteenrook nimmer recht naar boven.
2.   De wandelaarster draagt haar ketting op de rug.
3.   De dame rookt een pijp.
4.   De stropdas van meneer is absurd kort. (Desnoods: zijn linkeroor is groter).
5.   De onderste van de zes handen telt slechts drie vingers.
6.   Een revolver zonder trekker functioneert niet.
7.   Met een kwast is het moeilijk spijkers timmeren.
8.   De kunstschilder kan niet zonder doek werken.
9.   Wanneer de timmerman op de plank doorzaagt, smakt hij op de grond.
10. Paarden wier voorbenen de achterbenen kruisen bestaan niet.
11. De zeilen bollen naar links, maar de boot helt rechts over.
12. De schoenen zijn buitensporig groot. (Desnoods: een heer draagt geen damesschoenen / een omgeslagen broekrand is uit den boze).

Vervolgens geeft zo’n testuitslag uitsluitsel over de mentale toestand van de deelnemer. Ook deze verklaring ontbreekt in mijn archief, dus heb ik lekker de vrije hand. Bent u er klaar voor?

Hoe staat u er mentaal voor?
– Wie 1 tot 12 plaatjes beoordeeld heeft – ongeacht of het goed of fout was – getuigt van intelligentie en moed.
– Wie geen van de plaatjes beoordeeld heeft, zou aan een zekere mate van faalangst kunnen lijden! Goed nieuws: binnenkort Giskwis XV, een uitgelezen kans om uw faalangst te overwinnen!

Max Tailleur 100 jaar

Op 12 juni 2009 zou Anne Frank 80 jaar zijn geworden als al die verschrikkingen haar bespaard waren gebleven. Maar laten we niet vergeten dat op dezelfde dag Max Tailleur 100 jaar zou zijn geworden.

Max kwam de oorlogsjaren wonderwel goed door, maar heeft veel geliefden verloren, vandaar zijn lijfspreuk ‘Ik lach om niet te huilen’. Na de oorlog ontwikkelde Tailleur zich tot Neerlands moppentapper nummer 1.

Op de site van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis wordt zijn levensverhaal verteld. Ook de VPRO doet een duit in het zakje. En vergeet de Zweefmakreel-oubade die we anderhalf jaar geleden plaatsten niet.